Verslag van Saskia Müller, Coördinator Energietransitie burgerinitiatieven gemeente Houten. Een fietstocht door het Eiland van Schalkwijk.
Voor een ‘buurt’ is het groot, Schalkwijk, voor een dorp ook trouwens. Uitgestrekt, extensief bebouwd. Geen plek om een warmtenet neer te leggen dat alle huizen verwarmt. Schalkwijk vraagt om andere oplossingen.
Sinds 1 juli werk ik, tot het einde van het jaar, voor rekening van de gemeente Houten. Mijn opdracht is de lokale energie-initiatieven te ondersteunen. Bert Smit bood aan mij Schalkwijk te laten zien.
Het Dijkhuis
De ontvangst in het Dijkhuis bij Paul Bijleveld is indrukwekkend. Vele kubieke meters gestolde geschiedenis, zicht op de dijk, rondom begroeiing. Maar hoe krijg je zo’n Rijksmonument warm in de winter? Het Dijkhuis blijkt niet het enige gebouw op leeftijd en van flinke omvang. Bert neemt mij mee langs een reeks grotere en kleinere boerderijen, torens en andere opstallen. We fietsen, hoewel ik fietsloos arriveerde. Geen nood, de fiets van zijn vrouw wordt makkelijk uitgeleend. Zo krijg ik een betere indruk van het ommeland dan vanachter een autoruit.
Een woonhuis op leeftijd
Bij Monica en Wladimir zien we een van de eerste voorbeelden van een woonhuis op leeftijd in de polder dat prima zonder gas kan. Bepaald geen turnkey project. Een warmtepompboiler is gecombineerd met een warmteboiler en er pasten niet voldoende zonnepanelen op het dak om zelfvoorzienend te worden. Met een creatieve oplossing in de tuin, fijn als je de ruimte hebt, zijn in totaal meer dan 30 panelen geïnstalleerd. Zo is het een gemiddeld (door het jaar heen) energie neutrale woning geworden. Met advies en hulp van een vriend uit de buurt is deze constellatie tot stand gekomen.
Een monumentale boerderij
Dat het niet altijd zo simpel is, blijkt als we iets verderop een monumentale boerderij bezoeken. Niet intensief bewoond maar daarom niet minder fris als de dagen korter worden. Het energieneutraal maken van deze woning kost tonnen. Vooropgesteld dat die middelen voorhanden zijn, hoe zinvol is het zoveel geld in een oude woning te steken? Het woord business case dringt zich op. Enigszins oneerbiedig in zo’n prachtig oud pand. Goed als je persoonlijk advies krijgt en kan overleggen in een geval als dit. Het laatste woord is hier nog niet over gezegd.
Een opgewekt uitje
Terwijl we het rondje over het eiland vervolgen, blijkt Bert van nogal wat panden te weten welke maatregelen al getroffen zijn om van het gas af te komen of in ieder geval van de zonnewarmte gebruik te maken. Sommige woningen zijn van binnen geïsoleerd, andere juist van buiten. Er zijn diverse redenen om voor het een of het ander te kiezen. Zeker is dat het steeds weer maatwerk is. En daar mag Schalkwijk zich verheugen in een aantal kundige en ervaren specialisten die bereid zijn veel tijd te besteden aan de verduurzaming.
De flora, het water, de vogels, de vergezichten, het maakt een rondje Schalkwijk tot een opgewekt uitje. Ik begrijp de zorg voor de tentakels van de omgeving die in al die natuur een vruchtbare bodem zien voor opwek van energie voor de verdichte stedelijke omgeving. Schalkwijk, blijf alert.