Alternatief voor stenen en beton met een grote besparing op energie
Auteur: Willy Kruijssen
Revolutionaire ontwikkelingen in de polder, samenwerking boer en bouw
We zijn uitgenodigd voor een presentatie van een bijzondere samenwerking in de polder. In een wereld die bol staat van aandacht voor duurzaamheid, stikstof problematiek en verantwoording naar de toekomst voor het klimaat en de leefbaarheid is hier iets aan de hand. Hier wordt niet gepraat, uit de onderbuik gereageerd en terminologie herhaald, maar hier wordt bedacht wat er aan te doen kan zijn. Oplossingsgericht denken buiten de gebruikelijke kaders. Wat kan een alternatief zijn en hoe kun je omdenken en afwijken van een gangbare aanpak? Hoe geef je het klimaat lucht en realiseer je grote besparingen op stikstof en energie. Bezig met een leefbare gezonde omgeving. Hoe zet je de agrarische sector in voor de bouw van huizen ? Bouwmateriaal verbouwen inplaats van koeien en mest. Geen drie sessies per seizoen van maaien en mesten, maar eenmaal zaaien in het voorjaar en oogsten in het najaar van gewassen die gebruikt worden voor vervaardiging van bouwstoffen en isolatiemateriaal.
Het ei van Columbus !? of Utopia !?
Bouwboer (broers Luc en Wout de Wit) en Technical Solution (Patrick Willemse) hebben de handen in elkaar geslagen om te werken aan een geheel nieuwe methode huizen te bouwen die enorm bespaart op energie en onderhoud. De bouw is nu nog relatief duurder als de nu gebruikelijke bouw met stenen en beton. Nu nog een verschil van 10%. Maar gezien de besparing die intreedt na realisatie wint deze bouw in kosten door een aanzienlijke besparing op energie en onderhoud naar de toekomst.
Hoe zit dat en hoe revolutionair is dit ?
Ik heb het gevoel op een historisch moment in de geschiedenis te staan. Alsof ik aanwezig ben bij hetn afrollen van de eerste auto van de lopende band. Drie jonge ondernemers op de drempel van eenn grote ontwikkeling met veel energie en zin in verandering. Simpel uitgelegd zonder in een te ingewikkeld jargon te vervallen een poging uit te leggen wat hier gebeurt. Het begint bij een zaadje wat met liefde wordt gezaaid in een voormalig weiland voor koeien. Zon, wind, regen en een zomer geven de plantjes vleugels tot wasdom om geoogst te worden in de nazomer. Het gaat over olifantsgras en hennepplanten, die verrassend bij ecologisch onderzoek een ruime leefomgeving geven voor allerlei insecten en ander leven. Omdat het gewas relatief snel opkomt en groeit is er weinig ruimte voor onkruid. Het heeft daarom geen belasting en noodzaak van bestrijden met chemische middelen. Een prachtig alternatief voor de veehouderij en een nieuw alternatief voor veehouders die van CO2, fosfaten en nitraten af willen of moeten verminderen. Een relatief weinig arbeidsintensieve productie van gewassen (olifantsgras en hennep) wat verwerkt wordt met een uitzonderlijk proces naar bouwmaterialen en isolatiemateriaal.
Een nieuwe bouwmethode
Bouwboer heeft een concept ontwikkeld hoe je met deze verbouwde bouwmaterialen tot een nieuwe bouwmethode kan komen. Het concept gaat uit van thermische bewerkt hout (100ºC), wat daardoor ontdaan is van cellulose en vervolgens geen interesse meer heeft van allerlei beestjes die het hout aantasten. Het hout is hierdoor harder en duurzamer. Heeft ook minder onderhoud als gangbaar hout nodig. Het te bouwen huis bestaat uit modules, opgebouwd met hout in verschillende lagen isolatie (hennep en olifantsgras), die met elkaar als bouwblokken worden opgebouwd. (Zie afbeelding bovenaan dit verhaal)
De huizen worden gebouwd volgens een vast concept. Woningen kunnen ook in een uniek ontwerp worden verwerkt, maar dan zijn de bouwkosten veel hoger. Voordeel van deze methode van bouwen is dat er geen fundering met heipalen noodzakelijk is omdat deze bouw vele malen lichter is van constructie. De gangbare woningen, zoals nu ontworpen volgens hun concept, kosten ± €. 285.000,00, maar na voltooiing is het huis energiearm in gebruik en de woonlasten zijn vele malen lager als een gangbaar stenen huis. Bijvangst is dat allergieën in deze huizen veel minder kans hebben, beweerd het drietal. Er is inmiddels een netwerk ontstaan van boeren die de gewassen verbouwen en kunnen leveren voor verwerking. Boer Joris van der Worp uit Tull en ’t Waal is inmiddels overgegaan tot het verbouwen van deze gewassen.
De verwerkingsmachine
Hier komt Technical Solution van Patrick Willemse in het vizier. Hij heeft een bestaande technologie uit Canada overgenomen voor de verwerking van o.m. olifantsgras en hennep tot isolatiematerialen. Hij heeft het concept en de technologie uit Canada verder ontwikkeld, geïnnoveerd en verwerkt in een nieuw concept van een machine die getransporteerd kan worden naar locatie. Het ding staat op wielen. Met de oogst van de boer kunnen ook andere toepassingen en verwerkingen worden uitgevoerd naar harsen, lijmen en composiet. In zijn werkplaats staat de eerste verwerkingsmachine in aanbouw. Uniek in zijn soort en in ontwikkeling met grote toewijding. Komend najaar is de verrijdbare machine klaar voor productie en klaar voor testen en verbeteringen invoeren. Zelfs het fijnstof wat ontstaat tijdens het verwerkingsproces wordt omgezet in energie en ondermeer verwerkt in de voeding voor huisdieren. Eigenlijk wordt het uiterste van grondstoffen gewonnen uit de gewassen.
Kanttekening van de schrijver
In onze geschiedenis zijn we eeuwen geleden begonnen met het bouwen van hutten met wilgentenen aangesmeerd met leem en een dak bekleed met plaggen. Later gingen we meer geavanceerd met hout huizen bouwen, maar het gevaar van brand was daarmee erg groot. Denk hierbij aan de grote brand van Londen in 1666. Een stadsbrand die vanaf zondag 2 september tot en met donderdag 6 september 1666 door de centrale delen van Londen raasde. Bouwen in steen kreeg hierdoor meer aandacht, want steen brandt niet. Wonderlijk want steen blijft ook langer staan, het gaf met name vestingen een betere verdediging en bescherming, maar was wel zwaarder waardoor funderingen veel belangrijker worden. Het grote gewicht van de muren leidde tot verzakkingen en zwaardere funderingen die later onderheid worden. De thermische modificatie van het hout maakt het hout duurzaam en minder vatbaar voor rot en vraat, maar het blijft brandbaar. Het is wonderlijk dat we, nu 400 jaar later, weer teruggrijpen naar natuurlijke bouwmaterialen. Wanneer we op deze bouwmethode massaal overgaan zal Scandinavië de houtproductie niet alleen aankunnen. Productiebossen zullen moeten worden aangelegd en ingericht dichter bij huis. Hoe moet dan met de inrichting van de natuur en natuurgebieden worden omgegaan ? Een hierop gericht natuurbeleid zal ontwikkeld moeten worden voor de leefomgeving. Ook zal nagedacht moeten worden over het recyclen van deze huizen van hout en biobased isolatiematerialen, want de levensduur van deze huizen wordt ingeschat op zeker 100 jaar. De biobased isolatiematerialen toepassen in bestaande huizen tussen de spouw heeft beperkingen en is afhankelijk van de plaatselijke omstandigheden. Vocht en schimmelvorming is dan een spelbreker in de duurzaamheid. Het ligt voor de hand dat een houten huis met biobased isolatiematerialen veel gemakkelijker warm te krijgen is in de winter, maar ook veel minder vatbaar is voor opslag van warmte in de zomer. Iedereen begrijpt dat het even duurt voordat stenen op temperatuur zijn gestookt. In een warme zomer houden stenen de warmte vast waardoor de instalering van een airco wenselijk wordt. In beide gevallen kost een stenen huis veel meer energie om de binnen temperatuur naar wens te krijgen. Om tot besef en noodzakelijkheid van anders bouwen te komen, zoals hierboven omschreven, zal nog veel onderzoek moeten worden gedaan. Het zal noodzakelijk zijn inzichtelijke educatie voor deze bouwsector te ontwikkelen waarmee mensen (met name scholen) voorgelicht worden over de brede toepassingen en klimaatvriendelijke eigenschappen van de biobased bouwmaterialen en het anders inrichten van met name de veeteelt boerenbedrijven.
Meer en uitgebreide informatie is te vinden op;